Câu chuyện về Chi bộ Lạc Hòa được các bậc lão thành cách mạng kể lại rằng, một sự kiện chính trị có ý nghĩa quyết định cho cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc đi đến thắng lợi, là việc lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào ngày 3-2-1930. Sự ra đời của Đảng đã lan rộng ra cả nước và đến Vĩnh Châu, đến làng Lạc Hòa. Ngày 01-6-1931 tại xóm Mỹ Thanh, làng Lạc Hòa xưa - nay là ấp Huỳnh Kỳ, xã Vinh Hải, Chi bộ Lạc Hòa được thành lập. Lúc đầu chỉ có 3 đảng viên, do đồng chí Trần Thạnh Mậu làm Bí thư Chi bộ, đã tập hợp, đoàn kết nhân dân 3 dân tộc Kinh - Khmer - Hoa, được nhân dân tin yêu, che chở. Chi bộ đã lãnh đạo phong trào cách mạng không ngừng lớn mạnh.
Nhà bia lưu niệm thành lập Chi bộ Lạc Hòa - nơi ghi dấu sự lãnh đạo cách mạng của Đảng đối với Đảng bộ thị xã Vĩnh Châu. Ảnh Ngọc Diễm
Nhiều cuộc cách mạng diễn ra làm nên những chiến công đi vào lịch sử, như: Chiến thắng Xẻo Me năm 1951; đồng khởi Trà Teo năm 1960; trận Giầy Lăng năm 1965; tổng tiến công tết Mậu Thân năm 1968,... Cùng với khí thế cách mạng Mùa Xuân năm 1975 của cả nước và của tỉnh, với tinh thần “1 ngày bằng 20 năm”, “huyện tự giải phóng huyện, xã tự giải phóng xã”, Chi bộ đã bố trí các mũi đấu tranh chính trị kết hợp với lực lượng vũ trang, dân quân chiến đấu, binh vận từ các hướng như xã Vĩnh Châu (nay là Phường 2), xã Khánh Hòa (nay là phường Khánh Hòa), xã Vĩnh Phước (nay là phường Vĩnh Phước) và trong nội ô thị trấn (nay là Phường 1) phối hợp đồng loạt tấn công vào quận lỵ. Với khí thế cách mạng sôi sục, lực lượng ta gây áp đảo quân địch cả về quân sự và chính trị, làm suy sụp tinh thần chiến đấu, từng bước làm tan rã hàng ngũ địch. Cuộc chiến quyết liệt với tinh thần quyết chiến, quyết thắng, cuối cùng là đại thắng mùa Xuân năm 1975.
Trong chiến tranh, chính những điều kiện, hoàn cảnh khó khăn đã tạo ra cho nhân dân các dân tộc anh em ý thức được sức mạnh đoàn kết, chống kẻ thù chung, nhất là từ khi có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Cũng như làng Lạc Hòa nói chung, địa bàn xã Vĩnh Hải nói riêng là nơi có phong trào cách mạng sớm, nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của thị xã; là nơi đón những nhà lãnh đạo cách mạng, như các đồng chí: Tôn Đức Thắng, Phạm Hùng, Phan Trọng Tuệ… từ nhà tù Côn Đảo trở về cập bến cửa sông Mỹ Thanh; từng là nơi tiếp nhận vũ khí vận chuyển từ Bắc vào Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, như Cồn Đầm, Cồn Nóc của ấp Mỹ Thanh.
Với thành tích trong 2 cuộc kháng chiến chống xâm lược, quân và dân thị xã Vĩnh Châu cùng phường Khánh Hòa, phường Vĩnh Phước, xã Lai Hòa và 5 cá nhân vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; có 151 Mẹ được phong tặng và truy tặng danh hiệu Nhà nước Mẹ Việt Nam Anh hùng; nhiều tổ chức, cá nhân được tặng thưởng hàng ngàn huân chương, huy chương và nhiều phần thưởng cao quý khác.
Lãnh đạo Thị ủy, UBND thị xã đón nhận bằng xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Ảnh Ngọc Diễm
Đồng chí Nguyễn Văn Khởi - Tỉnh ủy viên, Bí thư Thị ủy Vĩnh Châu cho biết, hiện nay, địa điểm thành lập Chi bộ Lạc Hòa - tiền thân của Đảng bộ thị xã Vĩnh Châu đã được đầu tư tu sửa, tôn tạo để bảo vệ di tích. Đây là bằng chứng cho những móc son lịch sử, khẳng định sự lãnh đạo Đảng để đưa hoạt động cách mạng nơi đây đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Phát huy giá trị anh hùng cách mạng, Đảng bộ thị xã Vĩnh Châu không ngừng nêu cao ý chí tự lực, tự cường, khắc phục khó khăn, chủ động và vận dụng các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước phù hợp với nhiệm vụ của Đảng bộ trong từng thời kỳ, đạt được nhiều thành quả quan trọng, đồng bộ trên các lĩnh vực. Tập trung kiện toàn, nâng cao sức chiến đấu, hiệu quả hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị; kiên quyết đẩy lùi quan liêu, tham nhũng, lãng phí, suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống. Mỗi người con nơi đây luôn phấn đấu sống và làm việc bằng cả trách nhiệm, nghĩa vụ để xứng đáng với truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của Đảng, của quê hương Vĩnh Châu anh hùng.
Ngọc Diễm